Theo truyền thuyết Sơn Tinh-Thủy Tinh, khu vực lòng hồ Đồng Mô hiện nay là nơi đại thủy chiến giữa Sơn Tinh (thần núi Tản Viên) và Thủy Tinh (thần nước) để giành giật công chúa Mị Nương. Trong trận chiến đó, Thủy Tinh dâng nước cùng với các loài thủy tộc lên đánh Sơn Tinh, Sơn Tinh làm phép dâng núi lên cao, nước dâng đến đâu, núi cao đến đó, cuối cùng Thủy Tinh chịu bại trận. Vì thế nên đỉnh núi Ba Vì đến nay cao hơn 1000 m, trên đỉnh núi vẫn còn đền thờ thần Sơn Tinh (Thánh Tản Viên).